Fietstocht langs prinsessen, heksen en deHeilige Maagd Maria
Een fietsroute met de ‘vrouw’ als thema. Samen met een vriendin fietste Brigitte Ars van Echt naar Roermond. Tijdens de tocht ontrafelde zich een indrukwekkende en soms grimmige geschiedenis van de vrouw. Over het onrecht dat haar werd aangedaan, maar ook over haar kracht.
Echt - Museum van de Vrouw
Er is geen beter dorp om aan een route met het thema ‘vrouw’ te beginnen dan Echt. Hier, in het Cultuurhuis Edith Stein, genoemd naar een Joodse filosofe, bezoeken we een unieke expositie in het Museum van de Vrouw. We volgen de tijdlijn van de Nederlandse vrouw. Langs de vele gezichten en de opkomst van de emancipatie, terwijl gids René Vroonen verhalen vertelt die vrouwen door de eeuwen heen kenmerkten. We zien onze overgrootmoeders, gekleed in lange donkere gewaden, vrouwen die als handelingsonbekwaam werden beschouwd. Vrouwen die tijdens de oorlog in de munitiefabriek hadden gewerkt en niet langer alleen achter het aanrecht wilden. De opkomst van de vrouwenbroek, die voor meer bewegingsvrijheid zorgde. Ook het beeld van Maria duikt op in het museum – ze stond met haar vroomheid immers eeuwen voor het ideaal van de vrouw
Van riviergodin naar Roermond
Ik wandel door een expositie van hedendaagse kunst over vrouwen – van kleurrijke schilderijen tot een paneel met allemaal man-vrouw-toiletbordjes. Mijn oog valt op een stukje over de riviergodin Rura, aan wie Roermond waarschijnlijk zijn naam te danken heeft, de stad waar deze tocht naar toe leidt. Met onze elektrische fietsen van Yellow Rent trappen we verder door het zacht-glooiend Midden-Limburgse landschap. Met een schattig pontje steken we de Maas over en komen aan bij De Spaenjerd in het Belgische Ophoven, waar we op het zonnige terras genieten van een heerlijke lunch.
Stiftdames
Een uurtje later hobbelen we met onze fietsen over de kinderkopjes door de straatjes van het witte ‘vrouwenstadje’ Thorn. Met zijn witgeschilderde huizen, abdijkerk en monumentale panden begeef je je meteen in de geschiedenis van het stadje. Een geschiedenis van vrouwen. Want Thorn werd als zelfstandig staatje achthonderd jaar lang geleid door 33 opeenvolgende abdis-vorstinnen. Zij regeerden over de ‘stiftdames’, vrouwen van de allerhoogste hoge komaf die er een adellijke opvoeding kregen. “Ze werden klaargestoomd voor het leven aan het hof”, zegt VVV-gids Annelies Frenken. “Hier hadden ze de vrijheid bevochten, al was die beperkt, maar ze hadden een leuk leven.” In 1798 kwam Thorn onder de Fransen te vallen en de dames vluchtten in 30 gouden koetsen naar Essen. Het paleis werd gesloopt. Maar waarom is het stadje dan wit? “Dat heeft met het verval en diepe armoede te maken”, vertelt Annelies. “Ramen aan de voorkant werden dichtgemetseld om geen belasting te hoeven betalen, en om armoede te maskeren verfden mensen hun huizen wit.”
We fietsen naar ons overnachtingsadres in Parc Maasresidence Thorn, waar we een heerlijke kamer met uitzicht over een waterplas hebben. Als we ’s avonds bij Humprey’s Thorn op het terras een lekkere salade eten en daarna over een steiger wandelen, zien we in de verte het vrouwenstadje liggen.
Vliegende bezemstelen
Dat veel vrouwen niet zo bevoorrecht waren, gaan we zien in Roermond. Maar niet voordat we door een landschap met mooie uitzichten, rivieren, plassen en Mariakapelletjes zijn gereden. Verborgen tussen de huizen van Roermond ligt een heuveltje waar zich een donkere geschiedenis heeft afgespeeld. De Galgenberg. Hier werden in 1613 maar liefst 64 personen op de brandstapel gezet voor hekserij, de grootste heksenveroordeling van Nederland. “Meestal ging het om vrouwen die macht en geld hadden”, vertelt stadsgids Frans Janssen. “Vroedvrouwen, bijvoorbeeld, hadden een hoge positie. Sommige mannen konden dat niet verdragen, maar ook vrouwen keerden zich tegen hen, soms uit jaloezie of omdat ze werden opgejut. Zo ging het verhaal dat de vermeende heksen babyvet gebruikten om hun bezemsteel te laten vliegen.”
We fietsen naar de Rattentoren, de laatste toren van de voormalige stadsmuren. Ooit werd het de Heksentoren genoemd, omdat de zogenaamde heksen hier werden vastgezet voor een proces. Een eerlijk proces was het niet. De vrouwen werden gefolterd en tot de brandstapel veroordeeld.
Cuypershuis in Roermond
Na een heerlijke lunch bij Brasserie ver’Koch op het Munsterplein bezoeken we het prachtige Cuypershuis, nu een museum. Pierre Cuypers (1827-1921) was een beroemde Roermondse architect, bekend van het Rijksmuseumgebouw en het Centraal Station in Amsterdam. Het museum is gevestigd in zijn oorspronkelijke woonhuis. Een kamer in het huis is gewijd aan zijn gelukkige gezinsleven en zijn huwelijk met Antoinette Albderdingk Thijm, een begaafd zangeres. Op de achtergrond regelde zij alles, zowel zakelijk en privé, voor haar echtgenoot. Als zij er niet was geweest had zijn carrière niet zo’n vlucht genomen”, aldus onze gids Claire Fangman.
De verhalen langs deze mooie route toonden ons een beeld van sterke vrouwen. In de kunst, het geloof, staatsaangelegenheden en het gezin – zelfs de vermeende heksen. Een fietstocht met een thema door een prachtig, afwisselend landschap. Ook voor mannen.
Brigitte Ars schreef het boek Waar is het Avontuur? Zoektocht naar een avontuurlijker leven. Ze runt een platform voor avontuurlijke vrouwen, www.AliceGoesWild.nl, host de Avontuurlijk Leven Podcast en is eigenaar van de Avontuur Academy. Daarnaast is ze docent aan Breda University of Applied Sciences.