Operatie 'Market Garden'
Na een voorspoedige opmars door Noord-Frankrijk en België waren de Amerikanen van de 30ste infanterie ‘Old Hickory’ erin geslaagd het grootste deel van Zuid-Limburg te bevrijden. Vervolgens wilden de geallieerden op 17 september 1944 met een groot offensief (operatie ‘Market Garden’) vanuit België een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland veroveren, door met luchtlandingstroepen in een bliksemsnelle aanval bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veilig te stellen. Vanuit België moesten grondtroepen over de veroverde bruggen naar het IJsselmeer optrekken.
Een brug te ver
Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Eindhoven en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Grave en Groesbeek en de 1ste Britse Airborne Divisie bij Arnhem en Oosterbeek. Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de meeste bruggen nabij Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. De Britse para’s werden verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken in de Betuwe.
De Roerdriehoek
Op 19 september stagneerde ook de Amerikaanse opmars in Zuid-Limburg, enkele kilometers ten noorden van Sittard. De bezetter had stelling ingenomen bij twee bruggehoofden: zowel op de westelijke Maasoever in Noord- en Midden-Limburg als in het gebied tussen Roermond en Susteren, begrensd door de Roer en de Maas (de ‘Roerdriehoek’). De frontlinie liep nu dwars door Limburg. In de daaropvolgende maanden ontstond in dit gebied een zware en bloedige strijd, waaronder ook de burgerbevolking zwaar te lijden had. De Duitse verdediging had zich rond Montfort en Sint-Joost geconcentreerd, waardoor deze dorpjes in ruïnes veranderden. Montfort herbergde in die dagen ook nog eens circa 6.500 evacués uit de omliggende dorpen, die met name in silo’s en kippenhokken verbleven. Doordat de bezetter telkens nieuwe posities innam, besloten de geallieerden de regio te bombarderen. Op 23 januari 1945 heeft de bezetter Montfort definitief ontruimd. Het aantal oorlogsdoden in het dorp bedroeg bijna 200 mensen, onder wie vele evacués.
Grafmonument voor de slachtoffers van de bombardementen
Het grafmonument in Montfort bestaat uit verscheidene onderdelen. In een massagraf liggen 186 oorlogsslachtoffers begraven. Het uit keramiek en zandsteen vervaardigde graf is begroeid met Zwitsers mos. Op het graf ligt een zwaar eikenhouten kruis en een grafsteen. Rondom het graf zijn looppaden aangelegd. Achter het graf staat een uit witte baksteen opgetrokken herdenkingsmuur met op de voorste pilasters twee lantarens. In de nissen zijn twaalf bronzen plaquettes aangebracht. Voor de muur staat een beeld van Christus, afgebeeld als ‘De Goede Herder’. Het beeld is geplaatst op een bakstenen voetstuk. Het massagraf is 5 meter 70 breed en 15 meter 75 diep. Het kruis is 5 meter 50 hoog en 2 meter 90 breed. De steen is 1 meter 50 hoog en 2 meter breed. De ringmuur is 8 meter breed en 3 meter diep. Het beeld is ongeveer 2 meter 80 hoog.