Enkeltje Venray - Psychiatrie in Venray

Het begon met een toevallige treinreis in 1904. Zakenman én Statenlid Henri Trynes uit Venray zat in dezelfde coupé als enkele katholieke Broeders van Liefde uit Gent. Hij ving hun gesprek op over de plannen van de Provincie voor een psychiatrisch gesticht voor rooms katholieke mannelijke krankzinnigen en zenuwlijders in Roermond. Naar aanleiding van de Krankzinnigenwet van 1884 om in Limburg een goede opvang voor psychiatrische patiënten te realiseren.
Trynes dacht: “Niet in Roermond, maar in Venray moet dat komen, wij hebben ruimte genoeg.”

Hij wist de Broeders te overtuigen én de dertig boeren die hun grond moesten verkopen. Later vertelde een van hen: “We werden uitgenodigd in café Thielen… er stonden nogal wat lege jeneverflessen op tafel, maar we hadden allemaal ja gezegd.” 

'Enkeltje Venray'

In 1907 opende het Sint Servatiusgesticht voor katholieke mannen. Twee jaar later volgde het Sint Anna-gesticht voor vrouwen, geleid door de Zusters van Liefde. Opvallend genoeg stonden deze twee instellingen volledig los van elkaar, ieder met hun eigen gebouwen, regels en dagelijkse ritme.

De gestichten waren als kleine dorpen, compleet met boerderij, bakkerij, wasserij en werkplaatsen. Patiënten droegen er zelf hun steentje bij. Venray groeide zo uit tot hét centrum van psychiatrische zorg in Limburg. Zo sterk zelfs dat “een enkeltje Venray” al snel een bekende uitdrukking werd.

En nu?

Nu meer dan honderd jaar later kun je nog steeds terecht in Venray voor geestelijke gezondheidszorg. Het instituut is van naam veranderd naar Vincent van Gogh, voor geestelijke gezondheid. Waar vroeger met schaamte werd gekeken en bekeken, staat de huidige zorg met beiden benen midden in de samenleving. De menselijke verhalen en monumentale gebouwen die hun plek in de geschiedenis beschreven kun je nog steeds bezoeken. Je kunt ook een rondleiding boeken waar je nog meer verhalen over deze belangrijke periode uit het psychiatrische verleden van Venray te horen krijgt.